Onze permacultuur tuin, het ontwerp.

---

Via internet kwam ik medio 2017 op het spoor van Hans Remmen via zijn website legde ik contact met de opmerking dat ik naar de Morvan wilde komen om daar ook een permacultuur avontuur te starten. Ik kreeg gelijk het aanbod om te assisteren met het tuinontwerp. Nou een volkstuin dat lukte nog wel maar een groot permacultuur project, die hulp was meer dan welkom. Uiteindelijk duurde het nog bijna drie jaar voordat we ook werkelijk verhuisden, maar op de allereerste dag waren we al te gast bij Hans.  Hier zijn betoog:

” Henk en Letty willen op het perceel dat ze dit jaar hebben verworven groente fruit en kruiden kweken voor eigen gebruik een combinatie van een en meerjarige planten. Bezoekende gasten en familie in Nederland kunnen delen in de surplus van de opbrengst. Het terrein is omsloten door hekwerk en hagen en bestaat uit grasland. Henk en Letty vinden het leuk om jam te maken en te werken met fermentatie. Ze hebben een kleine elektrische droger die gebruikt kan worden voor het drogen van kruiden. Het terrein moet zo worden ingericht dat het onderhoud gering is. Henk heeft al enkele jaren een moestuin gehad, een tunnel kas van 6×7 meter uit Nederland zal op het terrein worden opgezet. Er is een budget van € 1000,- voor de aanschaf van beplanting. Henk en Letty hebben veel kennis over voeding en gezondheid en zijn daar bewust mee bezig. 

Wensenlijst

– Met permacultuur groente, fruit en kruiden kweken voor eigen gebruik. Ze zijn nog gericht op eenjarige groente maar hebben de wens om met meerjarige planten te gaan werken, kippen houden. Ze hebben een lijst opgesteld met een en meerjarige planten voor de moestuin. Een vijver, wilde zone, bloemenweide, gebruik bestaande water put, onderkomen voor wild life, een hugelbed en Henk zou graag willen werken met een piramidevorm en antennes om kosmische energie te vangen. Creëren van een blauwe zone.

Elementen die in het ontwerp kunnen worden opgenomen;

Een tunnel kas 6 x 7 , kippenren, moestuin voor groente, kruiden en klein fruit voor eigen gebruik, verhoogde bedden en akkertje voor de teelt van aardappels, pompoen en gewassen die minder geschikt zijn voor de verhoogde bedden, een piramide vorm, antennes om kosmische straling op te vangen, een hugelbed, een wormenbak (badkuip), gebruik bestaande waterput, waterton, vijver / waterbassin, dood hout (insecten), rockery van natuurstenen of puin, insectenhotel, oorwormpotjes, nestkasten (meesjes) en vleermuiskasten, broedhopen van overtollig hooi schuilplaats voor reptielen en amfibieën, takkenril aanleggen van snoeihout, toegangshek/pad, fruitmuur.

Het terrein.

Het perceelnr. 19 is ongeveer 1200 m2 groot en separaat vlak bij het woonhuis gelegen op een hoogte van ongeveer 295 meter. Het terrein is toegankelijk met een ingang vanaf de D 299. Er is een hoogteverschil van enkele meters met het wegniveau. Het terrein is een voormalig weiland. De noord grens van het perceel is beplant met een haag en er staan oude fruitbomen in de aangrenzende tuin o.a. appel. De oostgrens is ook beplant met een brede gemengde haag en gelegen aan een lager gelegen weiland. de zuid grens is afgezet met gaas als afscheiding met de tuin van de buren. De westkant wordt begrensd met een halfhoog muurtje dat in hoogte verspringt en de afscheiding vormt met de tuin van de buren er staan daar enkele fruitbomen o.a. een vijg en klein fruit. Langs dit muurtje is er gespoten met een herbicide dit gedeelte kan de komende jaren beter niet worden gebruikt voor de teelt van eetbare gewassen (eenjarige en bessenstruiken)

Er was een oude wissel waar te nemen van waarschijnlijk vos of das nu geen reden voor maatregelen. Mocht de tuin in de toekomst vaak worden bezocht door katten en vossen dan kan die beter worden afgezet met gaas langs de haag om vossen en katten uit de moestuin te weren, beide kunnen de groente en fruit besmetten d.m.v. urine en ontlasting met resp. vossenlintworm en toxoplasmose (kattenbakziekte) dit kan vervelend zijn wanneer er producten uit de tuin rauw gegeten worden en dat kan een risico zijn wanneer er ook wordt geoogst voor gasten die een lage weerstand hebben of bv zwanger zijn.

Bioindicatoren als schapenzuring geven aan dat de pH waarschijnlijk laag is. Er was veel activiteit van regenwormen waar te nemen een goed teken en de toplaag van bodem was bijzonder veerkrachtig. We hebben een putje gegraven in het midden van het terrein. De aarde was mooi rul en donkerbruin leemhoudend en de teeltlaag was ter plekke minstens 40 cm diep. Er is mogelijk een storende laag, bij het plaatsen van de kas bleef water staan in de gegraven sleuf. Een bodemanalyse is zeker aan te raden om gebreken op te sporen. De kosten zijn ongeveer € 75,- 

Water.      

Een buitenkansje voor dit belangrijke element in de tuin! Er is een kleine maar minstens 3 meter diepe waterput op het hogere deel van de tuin. De bestaande manuele pomp is defect en kan worden vervangen door een kleine waterpomp met een klein zonnepaneel waarmee een bassin naast de put kan worden gevuld. https://www.draadlozepompen.nl/Pomp-met-zonnepaneel. De looppaden kunnen verdiept worden aangelegd en goed gevuld met organisch materiaal, zgn walkingswales ze zullen voorkomen dat regenwater bij heftige regenbuien of een verzadigde bodem meteen van het terrein stroomt en het kan dan langzaam in de bodem infiltreren. 

Henk heeft al voorzieningen getroffen aan de plastic tunnel  om het regenwater op te vangen in regentonnen 2 m3 voor het begieten van zaaigoed en gewassen in de tunnel. Door te mulchen zal de waterbehoefte in de moestuin afnemen.

De vijver die op het laagste deel van het terrein in de zuid oost hoek kan worden aangelegd kan worden gevoed met het overtollige water uit put en wateropvang uit de kas en run off van het toegangspad. De ondergrond lijkt geschikt om een vijver zonder folie aan te leggen dit zal tijdens het graafwerk duidelijk worden. Bij voorkeur minimaal 100 cm diep uitgraven op het diepste punt en langs de rand een ondiep gedeelte van 40 en 60 cm uitgraven voor het plaatsen van waterplanten. Wanneer er geen vissen in de vijver worden uitgezet zal dat een positief effect hebben op de amfibieën populatie. 

Hoe te beginnen?

— Grondwerk eerste fase.

Hoewel ploegen een negatief effect heeft op het bodemleven zou ik toch voorstellen het terrein eenmalig te ploegen en te frezen. Hierna kunnen verhoogde bedden worden aangelegd. De kweek- bedden kunnen worden aangelegd volgens ontwerptekening ongeveer 120 cm breed door de paden van  50 cm breed en 10/15 cm af te graven en de aarde op de bedden te verdelen. Het is goed om langs de haag een strook niet te bewerken voor wilde planten, dit gedeelte kan eenmaal per jaar in september/oktober worden gemaaid en gehooid . Het hooi kan dan op hopen worden gezet als broedhopen voor de niet gevaarlijke ringslangen of schuilplaatsen voor  bv hazelworm (slakkeneters) of zandhagedis padden en kikker. De grond die vrijkomt bij het graven van de vijver kan worden gebruikt voor de aanleg van een hugelbed  zie  https://richsoil.com/hugelkultur/            

Bemesten / bodem verbeteren

Het bodemleven is heel erg belangrijk voor de productiviteit van de tuin. Om het te beschermen is het beter geen kunstmest of chemische bestrijdingsmiddelen te gebruiken. Er kan ongeveer 5m3 compost (verteerde stalmest), 32 kilo Jardidol (dit zal de pH verhogen) en 250 kg Lava+  voor de mineralisatie en verhogen van de pH in de bovenlaag worden gefreesd (en in de plantgaten van de fruitbomen) https://biosolutions.bio/lavameel/

De komende 2 jaar eenzelfde hoeveelheid compost en Jardidol in het vroege voorjaar uitstrooien over de kweekbedden en onder de fruitbomen. Beter geen Jardidol bij zuur minnende planten als blauwe bes, patrijsbes en cranberry. Mycorrhizo  (3 liter start + myco) strooien in het plantgat en op de wortels/ zaden vooral voor struiken bomen met blote wortel en zaden, het zal zorgen voor minder uitval en een gezonde start van het plantgoed.  

Compostthee.  

Dat is makkelijk zelf te maken en zal het bodemleven stimuleren. In een wormen compostbak kan het keukenafval worden gecomposteerd. Vermicompost = wormencompost is  geweldig voedzaam en rijk aan bodemleven, het sap uit de compostbak kan dienen om verdund met regenwater zaaigoed te voeden  en van de compost kan compostthee gebrouwen worden zie mijn blog permacultuuravontuur;                           

https://permacultuuravontuur.blogspot.com/search/label/Zelf%20compostthee%20maken

Voor het maken van compostthee 3 kg zeewiermeel https://biosolutions.bio/lavameel/   

Mulchen

De bodem kan dan meteen na het frezen en planten bedekt wordt met een goede mulchlaag van biologisch stro (hooi heeft vaak veel onkruidzaden) zo is het meeste onkruid onder controle te houden zonder veel inspanning. Adres biologisch stro La Ferme D ‘Ecosse , Daniel Perrier, 58190 Bazoches. Kost ongeveer € 50,- per grote rol, transport per tandemasser. Ook als er gemaaid gras, houtsnippers en bladeren en karton lokaal voorhanden zijn kunnen die worden gebruikt als mulch.

Mulch zal onkruidgroei onderdrukken maar het eerste jaar moeten hardnekkig grote wilde planten als zuring en berenklauw die na het frezen opkomen handmatig worden bestreden door de wortels uit te steken en te verwijderen. Het tweede jaar zal veel minder onderhoud vragen.

In de verschillende seizoenen kan er wat gespeeld worden met de dikte van de mulchlaag. Het is beter om in het voorjaar niet te dik te mulchen zodat de zon de bodem kan opwarmen, nadat het zaaigoed is geplant of is opgekomen kan de bodem meteen weer bedekt worden met een dikke laag organisch materiaal. In de herfst evt. weer aanvullen om de bodem te beschermen tegen strenge vorst.

De paden kunnen meteen worden gevuld met een laag karton als dat voorhanden is en biologisch stro of hout snippers om het onkruid te onderdrukken, het bodemleven te voeden en uitdroging van de bodem te voorkomen.

Beplantingslijst, ….

… hier volgt een lange lijst, adressen en verdere tips, …

Noot: Zoals elke tuin anders is en een ieder zijn wensen past alleen een gepast advies. Wat een eer om in zoveel ervaring, toewijding en passie te mogen delen.

– Henk Mutsaers